O NAS

Ogród Botaniczny Uniwersytetu Zielonogórskiego (OBUZ) to obecnie najbardziej wysunięty na zachód i jedyny w województwie lubuskim ogród botaniczny.

OBUZ ma złożoną strukturę wynikającą z wielopodmiotowości. Teren ogrodu botanicznego jest własnością Miasta Zielona Góra i jest zarządzany przez Zakład Gospodarki Mieszkaniowej, który wyłania firmę obsługującą technicznie teren. Wchodzi on w skład kompleksu przyrodniczo-edukacyjnego wspólnie z minizoo. Uniwersytet Zielonogórski zarządza ogrodem merytorycznie, edukacyjnie i naukowo. Na mocy decyzji Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska z dnia 07.07.2015 r. i pozytywnej opinii Rady Ogrodów Botanicznych i Arboretów w Polsce (ROBIA) zielonogórski ogród został wpisany pod nazwą Ogród Botaniczny Uniwersytetu Zielonogórskiego do ministerialnego rejestru ogrodów botanicznych spełniających wymogi ustawy o ochronie przyrody z 2004 r. Zezwolenie na prowadzenie OBUZ dotyczy obszaru ogrodu botanicznego bez minizoo.

Zachęcamy do zapoznania się z projektem: „Przyrodnicza edukacja w zakresie zoologii i botaniki w Cottbus i Zielonej Górze”, w którym bierzemy czynny udział wraz z Centrum Nauki Keplera – Centrum Przyrodniczym oraz ZOO w Cottbus. W celu poszerzenia swojej wiedzy na ten temat zachęcamy do kliknięcia tutaj.

Historia Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Zielonogórskiego

Historia ogrodu botanicznego sięga lat dwudziestych ubiegłego wieku, kiedy to Miejskie Towarzystwo Kultury Rolnej zleciło przygotowanie założeń do planu zagospodarowania przestrzennego miasta architektowi ze Szkoły Osadniczej w Worpswede koło Bremy panu Leberechtowi Migge. Jako główne hasło do stworzenia swojego planu przyjął: „Zielona Góra musi pozostać zieloną górą”. Jednym z elementów koncepcji było utworzenie w rejonie ulicy Botanicznej terenów zadrzewionych wraz z wybudowanym ogrodem botanicznym. Cały obszar miał zostać pocięty szeregiem dróżek, rozchodzących się promieniście ze wzgórz (punktów widokowych) lub przecinających się pod kątem prostym na terenach bardziej płaskich. 

W 1925 roku został jednak sporządzony nowy plan zabudowy miasta opracowany przez profesora Hermanna Jansena z Technische Hochschule w Berlinie. Rozwiązania nawiązywały do angielskiej koncepcji miasta-ogrodu opracowanej przez Ebenezera Howarda w końcu XIX wieku. Jansen założył, że nasze miasto musi zapewnić mieszkańcom zdrowe warunki mieszkaniowe, uchronienie od dokuczliwego hałasu i zanieczyszczeń fabrycznych przy poszanowaniu tradycji rolnej Zielonej Góry. Także i w tej koncepcji zielonogórski ogród botaniczny był elementem wkomponowanym w ideę zielonego miasta.

Szczegółowe plany budowy ogrodu botanicznego zostały przygotowane przez emerytowanego inspektora budowy ogrodów Rickhebena z Wrocławia. Był on wcześniej kierownikiem Ogrodu Botanicznego we Wrocławiu. Przeznaczono na ogród botaniczny z cieplarniami i szkółkami drzew owocowych powierzchnię siedmiu morgów (1,78 ha). W 1930 roku zagospodarowano połowę z tego obszaru. Do zadań ogrodu należało m. in. uprawa ciekawych sadzonek roślin rodzimych, jak egzotycznych w celu popularyzacji upiększania oraz pielęgnacji roślin ogrodowych i doniczkowych. Odwiedzający ogród mogli zasięgnąć tu fachowej rady i naocznie zobaczyć uprawę wybranych roślin. 

Część ogrodu została wybudowana i uformowana społecznie przez mieszkańców Zielonej Góry. Skład gatunkowy roślin zwiększał się bardzo szybko dzięki darowiznom osób prywatnych. W ogrodzie botanicznym wydzielono dwa działy: Rośliny Karkonoskie i Rośliny Alpejskie. W szklarni prowadzono uprawę roślin tropikalnych takich jak opuncje, palmy, figowce, drzewa cytrusowe. Uprawiano także rośliny uprawiane na skalę przemysłową. Niestety ogród botaniczny w tej formie nie przetrwał.

Około 30 lat temu Zielonogórska Liga Ochrony Przyrody zaproponowała odtworzenie lub utworzenie nowego ogrodu botanicznego. Koncepcje opierały się na istniejącej bazie starego i zniszczonego ogrodu przy ul. Botanicznej oraz na bazie skansenu w Ochli, gdzie ogród zostałby wybudowany od podstaw. Względy finansowe spowodowały jednak, że druga idea upadała i postanowiono zrealizować tą pierwszą. Tym samym w 1986 roku sporządzono wstępną inwentaryzację terenu, którą wykonał mgr inż. Ignacy Surdy. 

Otwarcie współczesnego Ogrodu Botanicznego odbyło się w dniu 17 października 2007 roku. Miasto przekazało go wtedy pod opiekę Uniwersytetowi Zielonogórskiemu. Nowo zaprojektowaną całość wkomponowano w zachowany fragmentarycznie układ historyczny. Nasadzone rośliny zostały podzielone tematycznie na m.in. dział systematyki roślin, czy dział geograficzny z licznymi poddziałami. W samym centrum obszaru wybudowano wigwam służący jako „zielona klasa”. 

W 2015 roku Ogród stał się ponownie własnością miasta, jednak zarządzanie merytoryczne pozostało dalej w gestii pracowników Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Zielonogórskiego. W tym samym roku Rektor Uniwersytetu Zielonogórskiego uzyskał zezwolenie od Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na prowadzenie sensu stricto ogrodu botanicznego pod nazwą Ogród Botaniczny Uniwersytetu Zielonogórskiego na terenie o powierzchni 2,9572 ha. Od tej pory na terenie jest prowadzona restytucja gatunków roślin zagrożonych wyginięciem (m. in. selerów węzłobaldachowych), badania nad gatunkami rodzimymi dla województwa lubuskiego, czy szkolenia i seminaria z zakresu nauk przyrodniczych. 

prof. dr hab. Leszek Jerzak

mgr inż. arch. kraj. Agnieszka Tokarska-Osyczka

Zachęcamy do obejrzenia filmu o naszym Ogrodzie umieszczonego poniżej.